عدم صداقت یک فرد علاوه بر آن که بر روی شخصیت فردی تاثیری منفی دارد، ممکن است از منظر اجتماعی پیامدهای مخربی به جا بگذارد. امروزه در جامعه شاهد مشکلاتی مانند کلاهبرداریهای اینترنتی، فساد و فرار مالیاتی هستیم که همه اینها ریشه در عدم صداقت یا همان دروغگویی افراد دارند. دروغگویی مبحثی است که روانشناسان از منظر مختلف آن را بررسی و تئوریهای متفاوتی درباره آن ارائه دادند.
امروزه با گسترده شدن روابط بینالمللی، ارتباط افراد چند زبانه به منظور منافع مختلف مانند تجاری و سیاسی با یکدیگر بیش از گذشته شده است. روانشناسان در چند سال اخیر متوجه آن شدند که رفتار افراد دو زبانه یک کشور (مهاجران) نسبت به افراد بومی در بیان حقیقت با یکدیگر متفاوت است. این موضوع باعث شده آزمایشهای متفاوتی بر روی گروههای مختلف افراد دو زبانه توسط روانشناسان انجام بگیرد. موضوع جالبی که تحت عنوان «احتمال انکار حقیقت در هنگام صحبت کردن با زبان دوم» در حال تحقیق و بررسی است. برای آن که درباره علت این موضوع و نتایج تحقیقات به دست آمده توسط روانشناسان پی ببرید، ادامه این متن را از دست ندهید.
در ابتدا این سوال پیش میآید علت اهمیت این موضوع چیست؟ همانطور که در ابتدای متن اشاره کردیم امروزه روابط بینالمللی در سطوح مختلف مانند تجارت و سیاست بسیار گستردهتر شده است. افراد دوزبانه ممکن است در سطح خانواده و دوستان خود با زبان مادری صحبت کنند، اما در سطح کار و تجارت این موضوع متفاوت است. بیشتر افراد برای برقراری ارتباط با دیگران در این سطح، باید به زبانی غیر از زبان مادری خود صحبت کنند. از طرف دیگر این حوزه از ارتباطات ناخواسته فضایی بیشتری را برای دروغ گفتن و انکار حقیقت به دلیل حفظ منافع به وجود میآورد.
به عنوان مثال، افراد دیپلماتیک کشورهای مختلف که باید برای منافع مملکت خود با سران دیگر کشورها مذاکره کنند. یا افراد مهاجری را در نظر بگیرید که باید برای اخذ اقامت بتوانند شغلی در کشور مقصد پیدا کنند. این افراد برای دریافت شغل باید در مصاحبههای منابع انسانی حضور پیدا کرده و به سوالات مختلف پاسخ دهند. در چنین فضاهایی افراد باید بتوانند با زبان دوم خود، فرد مقابل را، در مذاکره مجاب کنند.
از طرف دیگر تحقیقاتی توسط پزشک قانونی مبنی بر قابلیت اعتماد افراد انجام شده است. در این تحقیقات ناظران صحبتهای افراد بومی را صادقانهتر از افراد غیربومی میدانند. با بروز چنین مسائلی، روانشناسان به بررسی موضوع پرداختند و به دو نظریه مختلف رسیدند.
تاکنون چندین روانشناس بر روی گروهای مختلفی از افراد، آزمایشهای متعددی در این رابطه انجام دادند. کریستینا سوچوتزکی، محقق فوق دکتری در دپارتمان روانشناسی اول، و ماتیاس گیمر، استاد روانشناسی بالینی تجربی از دانشگاه وورزبورگ از جمله این افراد هستند که نتایج آزمایشهای خود را منتشر کردند.
بر اساس این نظریه، دروغ گفتن در مقایسه با بیان حقیقت با زبان دوم بسیار دشوارتر است. دروغ گفتن با زبان دوم، یک چالش شناختی را به همراه دارد که باعث میشود عدم صداقت برای فرد سخت و دشوار باشد. بنابراین برخی افراد در چنین مواقعی، به خاطر عدم تجربه چنین چالشی (بیان دروغ به زبان دوم) از دروغ گفتن اجتناب میکنند. در واقع دروغگویی به تلاش ذهنی بیشتری نسبت به بیان حقیقت نیاز دارد.
زمانی که فردی دروغ میگوید سطح استرس و تنش بالاتری را نسبت به حالت عادی پیدا میکند. از طرف دیگر تحقیقات نشان داده افراد دو زبانه هنگام صحبت کردن با زبان مادری، عواطف بیشتری در آنها نسبت به زمانی که با زبان دوم صحبت میکنند برانگیخته میشود. به همین علت بر اساس نظریه فاصله عاطفی، فرد به هنگام دروغ گفتن به زبان دوم، احساس گناه کمتری میکند و در نتیجه اضطراب و تنش ناشی از دروغگویی را تحمل نمیکند.
برای هریک از این دو نظریه بر روی گروههای مختلف افراد دو زبانه، آزمایش و سوالات متعددی پرسیده شده است. به عنوان مثال بر روی یک گروه از افرادی که زبان مادری آنها ولزی و زبان دوم آنها انگلیسی بود، نظریه فاصله عاطفی بررسی شد. جملاتی با دو زبان ولزی و انگلیسی به این گروه ارائه و از آنان درخواست شد تعیین کنند کدام جمله حقیقت دارد و کدام جمله دروغ است. در زیر نمونههایی از این جملات را بیان کردیم:
نتیجه نهایی به دست آمده از پاسخهای این گروه بسیار جالب است. در هنگام پاسخگویی به افراد الکترودهایی متصل شد تا میزان تنش و اضطراب در هنگام پاسخگویی ضبط شود.
افراد در زبان ولزی جملات را چه با بار مثبت و چه با بار منفی صادقانهتر پاسخ میدادند. اما زمانی که جملات انگلیسی و با بار منفی بودند، آنها صحت جملات را انکار و در دسته دروغ قرار میدادند.
با توجه به چنین نظریهها و آزمایشهایی هنوز جواب قطعی برای سوال «آیا افراد دو زبانه راحتتر دروغ میگویند؟» وجود ندارد. روانشناسان در تمامی آزمایش و تحقیقات فعلی خود محدودیتهایی داشتند. به همین علت آنها همچنان در این زمینه مطالعه میکنند. در نهایت میتوان گفت تصمیمگیری فرد برای آن که بر اساس تفکر یا عواطف به سوالات پاسخ دهد، در صداقت و عدم صداقت او تاثیری مستقیم دارد.
زبان رو بهصورت ساده، روان و کاربردی همراه با فان و سرگرمی یاد بگیر.